ماهیت عقد و ایقاع

عقد و ایقاع :

قانونگذار در ماده 183 قانون مدنی تعریفی از عقد ارائه نموده است :
" عقد عبارت است از اینکه یک یا چند نفر در مقابل یک یا چند نفر دیگر ، تعهد بر امری نمایند و مورد قبول آن‌ها باشد . "
همانگونه که ملاحظه میکنید ، برای وقوع عقد حداقل دونفر میبایست در مقابل یکدیگر تعهداتی را بنمایند و ملزم به ایفاء آن شوند ؛ به همین دلیل ماده 190 قانون مدنی از جمله شرایط اساسی صحت معاملات و قراردادها را قصد و رضای طرفین دانسته که خود مبحث مفصلی است ؛ اما به طور خلاصه میتوان گفت عقد زمانی محقق میشود که هر یک از طرفین اراده و مقصود خود را از انجام فعلی به هر شکل بیان نمایند ( قصد ) و طرف مقابل آن را بپذیرد ( رضا ) .

گاهی برای وقوع یک عمل حقوقی اراده یک نفر کفایت میکند که در اصطلاح حقوق آن را " ایقاع " مینامند .
البته در مواد قانونی تعریفی از ایقاع ملاحظه نمیشود ولیکن احکام مربوط به آن را میتوان از متون و مبانی فقهی استنباط نمود .
لذا با توجه به موارد مذکور ، ایقاع را میتوان اینچنین تعریف نمود :
" ایقاع یک فعل قضایی یک طرفه است که صرفاً با اراده واحد ، حقی را ایجاد یا ساقط مینماید و رضایت یا عدم رضایت دیگران در تحقق آن تاثیری نخواهد داشت . "
با این تعریف تفاوت عقد و ایقاع کاملاً محرز میگردد :
زیرا برای تحقق عقد وجود دو اراده که موافق یکدیگر باشد لازم و ضروری است و به این جهت طرفین باید به نحوی از اراده دیگری مطلع گردند ؛ اما در مورد ایقاع که مصادیق آن عبارتند از : ابراء ، فسخ ، اعراض از مالکیت ، اسقاط حق فسخ و ... اراده حقیقی برای ایجاد آن کفایت میکند و حضور طرف مقابل برای تحقق ایقاع و یا حضور شهود به جهت استماع آن لازم نیست ، مگر در موارد مصرح قانونی مانند طلاق . ( ماده 1134 قانون مدنی : طلاق باید به صیغه‌ی طلاق و در حضور لااقل دو نفر مرد عادل که طلاق را بشنوند واقع گردد . )
البته موارد مندرج در این ماده از جمله تشریفات طلاق بوده و با وجود این موارد ، طلاق وفق ماده 1133 قانون مدنی از جمله ایقاعات است که صرفاً اراده زوج را برای وقوع آن کافی میداند .
( ماده 1133 : مرد می‌تواند با رعایت شرایط مقرر در این قانون با مراجعه به دادگاه ، تقاضای طلاق همسرش را بنماید . )

جهت آگاهی از مسائل و اصطلاحات حقوقی با ما همراه باشید .

#نفیسه_عرب_زاده
#وکیل_پایه_یک_دادگستری
با بیش از یک دهه سابقه فعالیت در خصوص مسائل حقوقی و خانواده
در اصفهان
تلفن‌ تماس : 09130138072
اصفهان - خیابان پنج رمضان - ابتدای کوچه شماره 8 جنب ساختمان اسنوا - طبقه دوم

اینستاگرام :

https://instagram.com/nafiseh__arabzadeh?utm_source=qr&igshid=ZDc4ODBmNjlmNQ%3D%3D